Zomaar een bedreiging

“…. Als ik u ooit ergens tegenkom dan gaat u daarna wakker worden in een ziekenhuis en daarna nog heel lang revalideren….” Deze bedreiging werd in 2014 per mail geuit in de richting van een politicus. Vandaag was de strafzitting bij de politierechter in Amsterdam.

Als argumenten op zijn, kritiek niet wordt gehoord, doordrammen niet helpt en schelden of kwetsen geen pijn lijkt te doen is er altijd nog het wereldwijde vrije web om je strafrechtelijke beledigingen en bedreigingen met iedereen – het liefst anoniem - te delen of persoonlijk te adresseren. Dat wereldwijde web geeft ons veel, heel veel. De wereld ligt, op slechts één internetverbinding, voor ons open. Informatie is toegankelijk voor iedereen; we kunnen ons niet meer verschuilen achter dooddoeners als ‘Dat wist ik niet.’ Je kunt participeren in het maatschappelijk debat met volslagen vreemden, ver of dichtbij, artiesten, politici en andere bekenden zijn binnen één tweet bereikbaar. Nooit was het zo makkelijk om mee te doen in het openbare debat en ook daadwerkelijk gehoord te worden. Beperkingen van die digitale vrijheid zijn wat mij betreft daarom ook onbespreekbaar. Die vrijheid brengt ons daarvoor te veel.

Argumenteren, kritiek geven, doordrammen, schelden en kwetsen mag dus. En ja, schelden of kwetsen doet soms pijn maar daar heb je het als politicus maar mee te doen. Ook al doet dat soms een beetje pijn, besef ook dat nu eenmaal niet iedereen eloquent zijn argumenten en kritiek formuleert. Dat maakt die meningen niet minder waard. Ook deze mensen worden namelijk door politici vertegenwoordigd. Een beetje eelt kweken op de startende tere politici-zieltjes kan daarom geen kwaad. Sterker nog: dat moet! Er is nog nooit iemand verstandiger geworden met ja-knikkers om zich heen.

En wat dan met de fatsoensnormen? Fatsoen, breek me de bek niet open over fatsoen. ‘Jouw fatsoen is de mijne niet en andersom’ roep ik te pas en het allerliefst te onpas. Als jouw fatsoen het mijne niet past, is het verstandig dat te laten weten door al dan niet jouw eigen norm aan te geven. Nog beter is het deze opgelegde voor mij onduidelijke norm, die dus voor iedereen weer anders lijkt te zijn, te negeren en te focussen op de inhoud. Ja, dat ook is onderdeel van het kweken van eelt op de tere politici-zieltjes.

Door mijn werk als strategisch adviseur Openbare Orde & Veiligheid ben ik verantwoordelijk voor de veiligheid van een aantal politici. Daarom ook begeleidde ik een van hen in de rechtszaal. Net als veel mensen houd ik het leven overzichtelijk door in mijn hoofd mensen in hokjes in te delen. Ik verwachtte dan ook, gezien het vorenstaande, een wandelende opgepompte tattoo-tijger in trainingspak die zijn Pitbull voor de deur aan een lantaarnpaal aan de Parnassusweg had vastgebonden. Vol verbazing aanschouwde ik de verdachte die losjes de rechtszaal inwandelde. Het was een lange slungel met een brilletje en grijs wild haar. Hij formuleerde helder en redelijk intelligent.

De lange slungel bevestigde dat hij de mail had verstuurd in een moment van psychische opwinding. De argumenten waren op, kritiek was overal al gespuid en schelden en kwetsen deed geen zeer meer. Hij vertelde dat hij in de tijd rond de bedreigingen vol participeerde in het openlijke debat maar zijn gelijk op de een of andere manier niet kon halen. Dit frustreerde hem enorm waarna hij deze mail had verstuurd. Hij schaamde zich diep. Even voor de duidelijkheid: het was geen excuus aan het slachtoffer maar schaamte voor de strafrechtelijke bedreiging die hij had geuit en die zijn intelligente voorkomen had bezoedeld. Daarom ook had hij, na de aangifte, hulp gezocht. Er was nogal wat mis met hem, zo bleek uit het rapport van de reclassering.

De lange slungel gebruikte hierna de strafzaak als politiek podium en toonde tegelijkertijd op die manier dat hij nog steeds niet van de ernst van het feit was doordrongen. De rechter maakte daar snel korte metten mee. Het ging in de rechtszaal tenslotte niet over zijn politieke overtuiging maar om het strafbare feit.

Nog nooit eerder was hij in aanraking geweest met politie en justitie. De politie had hem ingefluisterd dat het misschien goed was om een brief te schrijven aan het slachtoffer om zijn motieven toe te lichten. Die brief was toegevoegd aan het strafrechtelijk dossier maar was door politie en justitie nooit doorgezonden aan de politicus. Kern van de brief was dat de enterknop te snel gevonden was op het toetsenbord maar dat hij geen handelingsplan had bedacht dus dat het slachtoffer zich echt geen zorgen hoefde te maken. Hij vergat voor het gemak even dat wat hij eigenlijk bedoelde aan de ene kant van het virtuele draadje niet betekent dat de ontvanger aan de andere kant van dat virtuele draadje dat ook weet. Een zwak inlevingsvermogen aldus de rechter.

De rechter was uiteindelijk helder en duidelijk. Zij hield rekening met zijn psychische toestand. Tegelijkertijd woog zij dit af tegen het ambt van het slachtoffer die al vaker bedreigd was: “Als politicus moet je tegen kritiek kunnen. Tegelijkertijd moet een politicus vrij van enige dreiging zijn om zijn of haar werk te kunnen doen. Een politicus niet vrij van deze dreiging laten zijn, doet afbreuk aan onze rechtstaat en weegt daarom heel zwaar.” Waar normaal een geldboete op zijn plek is voor dit feit werd tot ieders verbazing een straf opgelegd van 60 uur dienstverlening of 30 dagen hechtenis, onvoorwaardelijk. Minder dan de officier had geëist maar zeker genoeg om recht te doen aan het gevoel van het slachtoffer die zichtbaar onder de indruk was van het voorval en de zitting.